سیستان که زمانی انبار غله ایران محسوب می شد و وجود آب های تالاب بین المللی هامون و رودخانه های هیرمند و سیستان واقع در شمال سیستان و بلوچستان شهرهای زابل، زاهدان، خاش و حتی سراوان را به منطقه ای خوش آب و هوا تبدیل و شب های تابستانی این شهرها را بهاری کرده بود، اکنون به منطقه ای خشک و مرکز گرد وغبار مبدل شده است.
قطع آب ورودی رودخانه هیرمند، خشکسالی بیش از یک دهه و خشک شدن تالاب بین المللی هامون به همراه بادهای موسمی سیستان، مردم این استان را با مشکل متعدد اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی مواجه کرده است.
قطع آب هیرمند مهمترین دلیل خشکیدگی هامون/ بادهای 120 روزه 160 روز شدند
خشکیدگی دریاچه هامون ناشی از قطع جریان آب هیرمند موجب افزایش زمان بادهای موسمی 120 روزه به بیش از 160 روزه شده و با وزش این بادها، گرد و غبار بستر دریاچه و حرکت شن های روان از افغانستان بخصوص در ماه های اواخر بهار و فصل تابستان زندگی را برای ساکنان این استان بویژه شهرها و روستاهای منطقه سیستان و شهرستان زاهدان مشکل کرده است.
تالاب بین المللی هامون با 400 هزار هکتار وسعت سالهاست که اسیر خشکسالی و نامهربانی کشور همسایه شده است.
صیادان هامون خاک صید می کنند
کم آبی از سال 76 دامن هامون را گرفته و اکنون حدود 14 سال با بی آبی رو به رو است، هامون و صیادان آن با آب زنده اند و اگر آب نباشد هامون بیابان خشک و لم یزرع می شود و بادهای موسمی خاک های بستر آن را حرکت داده و مناطق وسیعی از استان سیستان و بلوچستان و حتی خراسان جنوبی و ولایت نیمروز افغانستان را دچار ریزگردها می کند.
به گفته برخی کارشناسان سالانه 600 میلیارد تومان خسارات ناشی از خشک شدن تالاب هامون دامنگیر مردم و دولت می شود.
اکنون که هفتمین تالاب بین المللی جهان که زمانی زیستگاه انواع پرندگان، خزندگان، چرندگان، جوندگان و آبزیان بود به تلی از خاک تبدیل شده ضروری است سازمان های دفاع از محیط زیست با اقدام های ارزنده خود هامون را از مرگ نجات داده و حیات دوباره را به این تالاب بازگردانند.
وزش بادها و طوفان هایی با سرعت 50 تا 120 کیلومتر که همواره با گرد و غبار و شن و ماسه همراه است ساکنان این استان را در تنگنا قرار داده و روز بروز بر مشکلات اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی آنان می افزاید.
بارها دیده شده که طوفان ها خانه های روستاییان ساکن این منطقه را در زیر تپه های شن و ماسه بادی مدفون و عرصه را بر مردم آن تنگ کرده است.
خانه های روستایی و در محاصره شن های روان، کاهش دید تا شعاع چند متری، شیوع بیماری های چشمی و تنفسی و به گفته برخی کارشناسان بهداشتی و درمانی رواج افسردگی تنها بخشی از مشکلات بوجود آمده برای ساکنان سیستان است.
در هنگام وقوع این توفان های عظیم در منطقه، تردد در جاده های نواحی شمالی استان مختل و اکثر مراکز آموزشی و ادارات به تعطیلی کشانده می شود و غلظت گرد و غبار در هوا را به حدی می رساند که مشکلات تنفسی برای مردم ایجاد و آنان را راهی بیمارستان می کند.
انبار غله ایران نیاز به کمک دارد
پیش از بروز خشکسالی بیش از 120هزار هکتار زمین در منطقه سیستان به زیر کشت انواع محصولات زراعی و باغی می رفت که در طول سال های خشکسالی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرد اما با تلاش های انجام شده رفته رفته کشاورزی منطقه توسعه پیدا کرد و اکنون حدود 80 هزار هکتار زمین در منطقه احیا و کار کشاورزی رونق گرفته است.
خشکسالی زمینه رواج شغل های کاذب مانند قاچاق سوخت و کالا را فراهم کرد بطوریکه اگر در گذشته بسیاری از مردم از راه کشاورزی و دامداری و صید و صیادی امرار معاش می کردند با خشک شدن رودخانه ها و دیگر منابع آبی منطقه، مردم بیکار شدند و به ناچار به شغل های کاذب روی آوردند.
البته تلاش ها و فعالیت های انجام شده از جمله رونق تجارت و استفاده بهینه از موقعیت مرزی منطقه تا حدودی مانع مهاجرت ساکنان بومی منطقه شده و اجرای طرح های زیربنایی مانند ساخت سدهای متعدد در جنوب استان، راه آهن، توسعه اسکله ها، راههای ارتباطی، گازرسانی از عسلویه به ایرانشهر، فعالیت بازارچه های مرزی، منطقه آزاد چابهار، توسعه ترانزیت و صدها طرح کوچک و بزرگ زمینه امیدواری و امید به آینده را در مردم ایجاد کرده و امید است با حل معضل کم آبی بر مشکلات منطقه فائق آمده و شادی و شادمانی را برای مردم مهمان نواز و خونگرم استان به ارمغان آوریم
منابع: ایران بوم
